Κυριακή 5 Απριλίου 2015

Γενική ἐξομολόγηση: «Ἡ θεία ψυχανάλυση»

«Ἡ θεία ψυχανάλυση», Α μέρος

Α. ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ

Γενική ἐξομολόγηση: «Ἡ θεία ψυχανάλυση»


Ἡ γενική ἐξομολόγηση, δίδασκε ὁ Ὅσιος Γέροντας Πορφύριος, θεραπεύει τόν ἄνθρωπο ὄχι μόνο ἀπό τίς βλάβες τῶν προσωπικῶν του ἁμαρτιῶν ἀλλά καί ἀπό τά ποικίλα ψυχολογικά τραύματα, καθώς καί ἀπό τά βιώματα τῶν προγόνων του.
«Νὰ γίνεται, παιδί μου», συμβούλευε ἕνα πνευματικό του παιδί ὁ Ἅγιος, «κατὰ καιροὺς στὴν ζωή μας καὶ μιὰ γενικὴ ἐξομολόγηση, διότι διάφορα ψυχολογικὰ τραύματα ἢ διάφορα σοβαρὰ συμβάντα μᾶς δημιουργοῦν σωματικὲς ἀσθένειες. Στὴν ἐξομολόγηση νὰ μὴ λέμε μόνο τὰ ἁμαρτήματά μας, ἀλλὰ καὶ τοὺς διαφόρους λογισμούς, π.χ. φόβου, λύπης, χαρᾶς, στενοχώριας ποὺ περνᾶμε ἀπὸ διάφορα γεγονότα ἢ συμβάντα, ὅπως σεισμούς, θανάτους, γάμους, ὀλιγοπιστίες κ.λπ.
 Ὅταν ὑπηρετοῦσα στὴν Πολυκλινική, ἔβλεπα συχνὰ νὰ συμβαίνει τὸ ἑξῆς: 
Ἄρχιζε ὁ γιατρὸς νὰ ἐξετάζει τὸν ἀσθενὴ κι ἐκεῖνος διαμαρτυρόταν καὶ τοῦ ἔλεγε ὅτι δὲν ἦταν σ’ ἐκεῖνο τὸ σημεῖο ποὺ πονοῦσε, ἀλλὰ ἀλλοῦ. Καὶ τοῦ ἔλεγε ὁ γιατρός: “Μπορεῖ ἐσὺ νὰ πονᾶς ἐκεῖ, ἀλλὰ ἀλλοῦ εἶναι τὸ πρόβλημα”. Ἔτσι συμβαίνει καὶ στὴν πνευματικὴ ζωή. Ἐμεῖς νομίζουμε ὅτι ἔτσι εἶναι τὰ πράγματα, ἐνῶ ἀλλοῦ βρίσκονται οἱ αἰτίες γι’ αὐτὰ ποὺ συμβαίνουν μέσα μας καὶ στὴ ζωή μας»[17].
Αὐτή ἡ σπουδαία λειτουργία τοῦ Μυστηρίου τῆς ἐξομολόγησης (δηλ. ἡ θεραπεία τῶν ψυχολογικῶν τραυμάτων τοῦ ἀνθρώπου), μᾶς ἀποκαλύφθηκε ἀπό τόν Ἅγιο Πορφύριο.
Μαζί μέ τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν του ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει τήν ἴαση ἀπό τίς πληγές πού τοῦ προξένησε ὁ πονηρός, ὁ κόσμος, οἱ γονεῖς του (ἄθελα τους ἤ ἠθελημένα) ἤ καί ἡ δική του ἀμέλεια καί ραθυμία, καθώς καί ἀπό τραύματα πού μπορεῖ νά δημιουργήθηκαν ἀκόμη καί κατά τήν ἐμβρυϊκή ἤ βρεφική του ζωή.
 «Τήν ὥρα πού τά λές στόν ἐξομολόγο», δίδασκε ὁ Ὅσιος, «ἔρχεται ἡ Θεία Χάρη καί σέ ἀπαλλάσει ἀπ΄ὅλα τά ἄσχημα βιώματα καί τίς πληγές καί τά ψυχικά τραύματα καί τίς ἐνοχές, διότι, τήν ὥρα πού τά λές, ὁ ἐξομολόγος εὔχεται θερμά στόν Κύριο γιά τήν ἀπαλλαγή σου»[18].
Ὑπάρχουν καταστάσεις πού ζεῖ ὁ ἄνθρωπος ἤ «συμπεριφορές» στίς ὁποῖες ὑποδουλώνεται, οἱ ὁποῖες ὁφείλονται σέ τραύματα τῆς ἐμβρυϊκῆς ἤ παιδικῆς του ἡλικίας.
«Δέν εὐθύνεται μονάχα ὁ ἄνθρωπος», δίδασκε ὁ Ὅσιος «γιά τά παραπτώματά του. Τά λάθη, οἱ ἁμαρτίες καί τά πάθη δέν εἶναι μόνο προσωπικά βιώματα τοῦ ἐξομολογούμενου. Ὁ κάθε ἄνθρωπος ἔχει πάρει μέσα του καί τά βιώματα τῶν γονέων του καί εἰδικά τῆς μητέρας»[19]. Τό πῶς ζοῦσε ἡ μητέρα, τί συναισθήματα βίωνε, ἄν κουραζόταν, πῶς ἦταν τό νευρικό της σύστημα, ὅλα αὐτά ἐπιδροῦν ἀποφασιστικά στό ἔμβρυο.
«Δημιουργεῖται», ἔτσι δίδασκε ὁ Ὅσιος, «μία κατάσταση στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, ἐξαιτίας τῶν γονέων του, πού τήν παίρνει μαζί του σ΄ὅλη του τήν ζωή, ἀφήνει ἴχνη μέσα του καί πολλά πράγματα πού συμβαίνουν στήν ζωή του εἶναι ἀπόρροια τῆς καταστάσεως αὐτῆς. Τά φερσίματά του ἔχουν ἄμεση σχέση μέ τήν κατάσταση τῶν γονέων του. Μεγαλώνει, μορφώνεται, ἀλλά δέν διορθώνεται»[20].

συνεχίζεται... 

   Ἀρχιμ. Σάββας Ἁγιορείτης

[17] Ἀνθολόγιο σελ. 175, 174.
[18] Βίος καί Λόγοι Ζ΄, σελ. 370.
[19] Ὅ. π.σελ. 369.
[20] Ὅ. π.σελ. 371.

Παρασκευή 3 Απριλίου 2015

Ἀπαλλαγή ἀπό τά ὀδυνηρά βιώματα, ψυχικά ἐμβρυϊκά τραύματα, «ἀπωθημένα», «κληρονομικά» καί ἐνοχές διά τοῦ Μυστηρίου τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως.


Α. ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ

Τά ἄδυτα τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου (ἀκόμη καί τό λεγόμενο ἀσυνείδητο), τά βαρυφορτωμένα ἀπό διάφορα ὀδυνηρά βιώματα, ἐνοχές καί ἴσως κατάθλιψη, εἶναι γνωστά στόν Θεό καί ἀποκαλύπτονται στόν ἀγωνιζόμενο πιστό διά τῆς ἀσκητικῆς-μυστηριακῆς ζωῆς. Μέ τήν Θεία Χάρη, κατ’ ἐξοχήν διά τοῦ Μυστηρίου τῆς Ἱερᾶς Γενικῆς Ἐξομολογήσεως, στήν ὁποία θά ἀναφερθοῦμε πιό κάτω, θεραπεύονται καί αὐτά. Δέν θεραπεύονται μέ ψυχαναλύσεις, ψυχοθεραπεῖες ἤ ψυχοφάρμακα.
«Τὴν ἀδυναμία νὰ θεραπεύσουν τὰ φάρμακα τὶς ψυχικὲς δυσκολίες», παρατηρεῖ ὁ ἰατρός Σωτήρης Ἀδαμίδης, «μοῦ τὴν εἶχε τονίσει ὁ γέροντας Πορφύριος, πάρα πολλὲς φορὲς μὲ τὸν πιὸ κατηγορηματικὸ τρόπο. (ἔλεγε ὁ Ὅσιος) «Ε, τί... τὸ πιστεύεις αὐτὸ ποῦ σου λέω; Τὸ ἔχεις ἰδεῖ;...δὲν λύνονται μ’ αὐτὰ τὰ προβλήματα τῶν ἀνθρώπων». «Δὲν τὰ θέλω ἐγὼ αὐτά...», ἔλεγε, ἐννοώντας ψυχαναλυτικὲς καὶ ψυχιατρικὲς ἑρμηνεῖες καὶ θεραπεῖες, ἀνθρωποκεντρικὲς θεωρήσεις τῶν προβλημάτων μας...Καὶ φυσικὰ δὲ λύνεται τὸ πρόβλημα μὲ τὰ ἀγχολυτικὰ ἢ τὰ ἀντικαταθλιπτικά ἢ τὶς ἀνοησίες τύπου ὕπνωσης, ποὺ ἐφαρμόζουν ἀρκετοὶ ψυχίατροι – ψυχαναλυτές[12].
«Πᾶνε καὶ χάνουν τόσες ὧρες... καὶ ξοδεύουν τόσα λεπτά... δὲν ἔρχονται στὴν ἐκκλησία μας, στὸν πνευματικό, νὰ τοὺς πεῖ τί κρύβεται πίσω ἀπὸ τὰ ὅσα ὑποφέρουν καὶ νὰ γίνουν πραγματικὰ καλά...», μᾶς ἔλεγε ὁ πατὴρ Πορφύριος»[13].Διά τοῦ δευτέρου Βαπτίσματος, πού εἶναι τό Μυστήριο τῆς Μετανοίας-Ἐξομολογήσεως ὁ ἄνθρωπος ἐπανενεργοποιεῖ τήν Θεία Χάρη πού ἔλαβε μέ τό Ἅγιο Χρῖσμα καί καλλιεργώντας τόν Θεῖο Ἔρωτα θεραπεύεται.
«Μωρέ», ἔλεγε σέ ἀνάλογη περίπτωση ὁ Ὅσιος Γέροντας, «τί εἶναι αὐτὰ τὰ ἀπωθημένα πού γράφει (κάποιος γιατρὸς ὑπέβαλε τὴν γραπτὴ ἐρώτηση), ἂν ἔχουν σχέση μὲ τὸ ψυχικό του πρόβλημα; Τί εἶναι αὐτὰ τὰ κληρονομικά; Ὅλα αὐτὰ ποὺ γράφει εἶναι ἀπὸ τὸν παλαιὸν ἄνθρωπο, ποὺ ἔχουμε μέσα μας.
Ὅταν ὅμως ἀγαπήσουμε τὸν Χριστό μὲ ὅλη μας τὴν ψυχή, ὅταν ἔρθει ὁ θεῖος ἔρωτας μέσα μας, τότε ὅλα τὰ προβλήματα φεύγουν καὶ γεμίζουμε μὲ πνευματικὴ χαρά. Ἐσύ, μωρὲ (ἀπευθυνόμενος στὸ συγγραφέα τοῦ βιβλίου[14]), τὰ ξέρεις αὐτά, σοῦ τὰ εἶπα τόσες φορές. Οἱ ψυχίατροι καὶ οἱ ψυχολόγοι μιλοῦνε γιὰ ἀπωθημένα καὶ κληρονομικά, γιατί δὲν γνωρίζουν τὴν ἀνθρώπινη ψυχή, ποὺ μόνο μὲ τὸν θεῖο ἔρωτα θεραπεύεται καὶ ζεῖ τὴν ἐν Χριστῷ χαρά. Οἱ ἀσθένειες ὀφείλονται στὴν ἁμαρτία. Ὅταν ὅμως κατοικήσει μέσα σ’ ὅλη τὴν ψυχὴ ὁ Χριστός, τότε φεύγει ἡ ἁμαρτία, φεύγει καὶ ἡ ἀσθένεια»[15].
Δυστυχῶς πολλοί ἀντί νά ἀποκαταστήσουν τήν σχέση τους μέ τόν Χριστό καί τήν Ἐκκλησία διά τοῦ Μυστηρίου τῆς Μετανοίας-Ἐξομολογήσεως, τρέχουν στούς Ψυχολόγους-ψυχιάτρους καί ἁπλῶς «ναρκώνονται» ἀλλά δέν θεραπεύονται. Κάποτε καί πνευματικοί προσπαθοῦν νά παίξουν αὐτό τό ρόλο ἤ στέλνουν σέ ψυχιάτρους χωρίς πραγματική ἀνάγκη, δηλαδή χωρίς νά ὑπάρχει βλάβη τοῦ νευρικοῦ συστήματος.
«Ὅλος ὁ κόσμος καὶ ποὺ πιστεύουνε καὶ ποὺ δὲν πιστεύουνε», παρατηροῦσε ὁ Ὅσιος Πορφύριος,«αὐτὸ τὸ πράγμα τοὺς ἐτρώει... ἡ ἀπομάκρυνσις ἀπὸ τὸ Θεό, ποὺ φέρνει τὴ μοναξιά. Καὶ ὅταν ἀρνεῖσαι ἕνα μυστήριο... ἕνα μυστήριο... Ἔχουνε γίνει τόσοι γιατροὶ ψυχίατροι, ψυχαναλυταί, ψυχολόγοι καὶ δέχονται ἀσθενεῖς... Ποιοὺς ἀσθενεῖς, βρέ, ποιὸς εἶσαι ἐσὺ πού θὰ δεχθεῖς ἀσθενεῖς; Καὶ στὸ τέλος πάει: Τί βλέπεις γιατρέ μου... «Δὲν ἔχεις τίποτα... Ἔχεις ἀνασφάλεια». Τί θὰ πεῖ ἀνασφάλεια; «δὲν ἔχεις τίποτα, πάρε αὐτό». Ἅμα δὲν δώσεις τὸν ἑαυτό σου στὸν Θεό, τί νὰ σοῦ κάνει αὐτό. Θὰ σὲ ναρκώσει σήμερα, αὔριο μπορεῖ νὰ σοῦ ‘ρθεῖ πιὸ μεγάλη»[16].
Τό μυστήριο τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως καί μάλιστα τῆς Γενικῆς Ἐξομολογήσεως ὁ θεοφώτιστος Ἅγιος Γέροντας τό ὀνόμαζε θεία ψυχανάλυση. Αὐτή εἶναι πολύ ἀνώτερη καί ἀποτελεσματικότερη ἀπό τήν ἀνθρώπινη ἡ ὁποία ἀντίθετα βλάπτει πολύ.

ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!


                                           Ἀρχιμ. Σάββας Ἁγιορείτης



 [12] Γιά τήν ὕπνωση βλέπε στό βιβλίο τοῦ Σωτήρη Ἀδαμίδη, Θεραπευτική τῶν Πατέρων καί ψυχανάλυση, Ἐκδόσεις Σταμούλη
[13] Σωτήρη Ἀδαμίδη, Θεραπευτική τῶν Πατέρων καί ψυχανάλυση, Ἐκδόσεις Σταμούλη
[14] Κωνσταντίνου Γιαννιτσιώτη, «Κοντά στον γέροντα Πορφύριο». Έκδοση Ιερού Γυναικείου Ησυχαστηρίου η Μεταμόρφωσις του Σωτήρος, Αθήναι, 1995, σελ. 199. 
[15] Ὅ. π.
[16] Ὅ. π., σέλ. 199.

Κυριακή 29 Μαρτίου 2015

«ΤΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΕΝΟΣ ΑΓΙΟΥ»






ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΗΣ ΕΞΟΡΙΑΣ

Γράφει προς τον επίσκοπο και φίλο Κυριακό: «Ενώ ευρίσκομαι σε τόση στενοχώρια, σε τόση χρονική απόσταση, σε τόσο θόρυβο, σε ταραχή, σε συντριβή, σε ταλαιπωρία δεν καταδέχθηκες να μου στείλεις έστω και ένα γράμμα. Εγώ σου έστειλα και μια και δύο και πολλές επιστολές. Εσύ όμως σωπαίνεις τόσον πολύ καιρό... Δεν ξέρω ποιό είναι το αίτιο, δεν ξέρω τι να πω. Ένα μόνον λέγω: Λυπούμαι και οδυνώμαι. Κάνε ό,τι μπορείς ώστε να με απαλλάξεις και από την λύπη και από την απορία. Εάν μετά απ' αυτό το γράμμα δεν μου απαντήσεις γρήγορα, θα με λυπήσεις τόσο, που θα χρειαστώ μεγάλη προσπάθεια για να θεραπεύσω τον πόνο μου».(επιστολή 202α). 

Γράφει προς Πολύβιον: «Κάποιος άλλος θα κλαιγόταν για το αφόρητο κρύο που κάνει εδώ, για την πολλή τού τόπου ερημιά, για την φοβερή αρρώστια που με έπιασε τώρα, και θα θρηνούσε. Εγώ τα αφήνω όλα αυτά και θρηνώ για τον αποχωρισμό από σάς. Αυτό είναι για μένα βαρύτερο και από την ερημιά και από την αρρώστια και από τον χειμώνα. Και αυτό που και πρώτα ήταν δεινό, επεδεινώθη με την τωρινή κακοκαιρία. 

Είχα μια παρηγοριά σ' αυτόν μου τον πικρότατο χωρισμό. Να επικοινωνώ μαζί σας με επιστολές. Ήλθεν όμως ὁ βαρύς χειμώνας, απέκλεισε τους δρόμους και μου αφήρεσε και αυτή τη μοναδική χαρά». (ἐπιστολὴ 127η) .
-----------------------------
Απόδοσις Αρχιμ. Δοσιθέου, Ηγουμένου Ιεράς Μονής Τατάρνης 

www.eptalofos.gr